Wanneer spreken we van een bloedincident
Wanneer een bloedincident ontstaat, komt er vaak direct een aanzienlijke hoeveelheid bloed vrij. Dat gebeurt op het moment van het incident zelf, bijvoorbeeld bij een geweldsincident, een ongeval of een medische noodsituatie waarbij lichamelijk letsel optreedt. Wanneer dit gebeurt blijft het bloed zelden beperkt tot één plek. Door beweging, paniek, eerste hulp en verplaatsing van betrokkenen kan bloed zich snel verspreiden over meerdere oppervlakken en door de ruimte heen. Het gaat dan niet om enkele druppels, maar om bloed dat zichtbaar en onzichtbaar aanwezig kan zijn. Wanneer dit gebeurt in een woning, een bedrijfspand of een andere omgeving waar mensen verblijven of werken, ontstaat daarmee direct een probleem. Bloed dat vrijkomt en zich verspreidt, brengt risico’s met zich mee voor iedereen die met die omgeving in aanraking komt.
Bloed na een incident is geen schoonmaakprobleem
Na een bloedincident komt er vaak veel bloed vrij. Het bloed blijft zelden op één plek, maar kan zich bevinden op meerdere oppervlakken en contactpunten, waardoor het niet alleen gaat om wat direct zichtbaar is. Bij een bloedincident wordt al snel gedacht aan bloed schoonmaken, omdat het bloed zichtbaar aanwezig is en verwijderd moet worden. In de praktijk gaat het echter om meer dan een schoonmaakhandeling. Bloed is lichaamsmateriaal en brengt risico’s met zich mee die niet altijd zichtbaar of direct te beoordelen zijn. Juist daarom vraagt een bloedincident om een andere aanpak, waarbij ook rekening wordt gehouden met minder zichtbare factoren die bepalend zijn voor een verantwoord herstel.
De onzichtbare risico’s van bloed na een incident
Bloed is een lichaamsvloeistof. Zolang het zich in het lichaam bevindt, vervult het een normale functie. Wanneer bloed door een bloedincident buiten het lichaam terechtkomt, verandert de situatie en moet er anders mee worden omgegaan. In bloed kunnen micro-organismen aanwezig zijn die infectieziekten kunnen overdragen. Daarbij gaat het om overdraagbare aandoeningen die via bloedcontact kunnen worden verspreid, zoals bijvoorbeeld hiv en andere bloedoverdraagbare infecties. Dit risico beperkt zich niet tot direct contact met vers bloed. Ook wanneer bloed is opgedroogd of niet direct als zodanig wordt herkend, kan nog sprake zijn van besmettingsgevaar. Besmetting kan optreden wanneer bloed in contact komt met beschadigde huid, open wondjes of slijmvliezen. Daarnaast kan indirect contact een rol spelen. Bloed kan zich hebben afgezet op oppervlakken, materialen of objecten die later opnieuw worden aangeraakt, zonder dat dit direct zichtbaar is.
Wanneer aannames het risico vergroten
Het risico wordt vaak onderschat doordat wordt uitgegaan van aannames. Niet alleen over de herkomst van het bloed, maar ook over het verwijderen ervan. In de praktijk wordt regelmatig gedacht dat bloed schoonmaken of verwijderen een eenvoudige handeling is die door vrijwel iedereen kan worden uitgevoerd. Die aannames geven echter geen enkele zekerheid. Niet altijd is bekend of iemand een overdraagbare aandoening heeft en medische informatie is lang niet altijd volledig of actueel beschikbaar. Daardoor kan een risico vooraf niet worden uitgesloten en is voorzichtigheid bij een bloedincident noodzakelijk. Daarnaast kan bloed zich bevinden op belangrijke contactpunten, zoals handgrepen, deurklinken en andere oppervlakken die regelmatig worden aangeraakt. Wanneer iemand zo’n contactpunt aanraakt en daarbij een beschadigde huid heeft, wat niet altijd zichtbaar hoeft te zijn, kan overdracht plaatsvinden. Omdat bloed zich kan verspreiden en niet altijd direct zichtbaar aanwezig is, kan een risico blijven bestaan, ook wanneer een ruimte op het eerste gezicht schoon oogt. Juist daarom vraagt een bloedincident om meer aandacht dan alleen het verwijderen van zichtbare sporen.
Waarom zichtbaar schoon niet voldoende is
Bij het verwijderen van bloed gaat het niet alleen om wat zichtbaar is, maar ook om wat zich buiten het zicht kan bevinden. Bij een incident is niet alleen onduidelijk waar bloed terecht is gekomen, maar ook welke risico’s daarbij zijn ontstaan. Wanneer wordt uitgegaan van aannames in plaats van duidelijkheid, blijft onduidelijk of risico’s daadwerkelijk zijn weggenomen. Ook wanneer een ruimte er schoon uitziet, kan er nog sprake zijn van risico’s. Daarnaast kan bij een grotere hoeveelheid bloed geurproblematiek ontstaan, doordat bloed een penetrante geur kan afgeven die niet vanzelf verdwijnt. Daarmee verschuift de aandacht van de uitvoering naar de vraag of de situatie als verantwoord kan worden beschouwd.
Verantwoord herstel na een bloedincident
Na een bloedincident is het belangrijk dat er tijdig wordt gehandeld. Niet alleen omdat bloed zich kan verspreiden, kan intrekken in materialen en risico’s in de tijd kunnen toenemen, maar ook omdat een ruimte vaak snel weer in gebruik moet worden genomen. Bloed kan gezondheidsrisico’s met zich meebrengen die niet altijd direct zichtbaar zijn en die niet vanzelf verdwijnen wanneer een ruimte er schoon uitziet. Ook niet-zichtbare resten, indirect contact en geurproblematiek kunnen blijven bestaan en maken onderdeel uit van het totaalbeeld. Verantwoord herstel vraagt daarom om meer dan het snel wegnemen van zichtbare sporen. Het vraagt om inzicht in wat er is gebeurd, waar bloed terecht kan zijn gekomen en welke risico’s daarbij een rol spelen voor mensen die de ruimte later gebruiken. Door uit te gaan van een zorgvuldige afweging van de situatie, kan worden toegewerkt naar een situatie die als geheel weer verantwoord kan worden beschouwd. Bij een bloedincident is een verantwoorde en veilige wijze van herstel noodzakelijk, zodat een ruimte daarna weer met vertrouwen kan worden betreden en gebruikt.
